Türkçemize giren yabancı kelimeler

Dilimize giren yabancı kelimeler eodev

Türkçemize giren yabancı kelimeler

yabancı kökenli sözcüklerin

Yabancı sözcüklerin Türkçe karşılıkları nelerdir?

yabancı sözcüklerin yerine

yabanci muzik

Yabancı

5. sınıf yabancı sözcüklerin türkçe karşılıkları

Teknoloji ve bilim alanında meydana gelen buluş ve
gelişmeler yeni kelimelerin dilimize girmesine sebep
olur. Türk dil kurumu bu kelimelere Türkçe
karşılıklar bulur. Başka dillerdeki bu kelimelerin
Türkçelerinin oluşturulmasına yabancı sözcüklere
karşılık adı verilir.

8. sınıf yabancı sözcüklerin türkçe karşılıkları

Geçmişteki edebi eserlerde Arapça ve Farsça kökenli kelimelere sıklıkla yer verilirdi.. Günümüzde ise İngilizce, Almanca ve Fransızcaya ait çok sayıda kelime kullanılmaktadır. Hem yazarken hem de konuşurken Türkçe sözcükler kullanmaya özen göstermeliyiz. Böylece dilimizin zenginliklerinden daha fazla faydalanabilir ve daha etkili yazılar yazabiliriz.

dilimize yerleşen yabancı kelimeler ve türkçe karşılıkları 4. sınıf

elli başlı kelimeler terimsel anlamda kullanıldığında Türkçeye ya da başka bir dile çevrilemez. Bu kelimelerden biri de ‘Aksiyon’dur. Örneğin ”Aksiyon Filmi” yerine ”Eylem Filmi” ya da denemez.

https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ngilizce_deyimler

GÜNLÜK KONUŞMAMIZDA YABANCI SÖZCÜKLER
Hızla ilerleyen bir teknoloji ve iletişim dönemi yaşadığımız günümüzde, teknolojik
gelişmelerin ve iletişim araçlarının dile etkisi tartışılmazdır. Günün büyük bir kısmını
televizyon karşısında geçiren çocuklar, yayınlanan dizi ve filmlerdeki konuşma şekillerini
evde, sokakta, okullarda aynen uygulamaktadırlar.
Dilimize hızla akın eden yabancı kaynaklı, özellikle Amerikan İngilizcesindeki
sözcükler bugün dilimizi bozulma tehlikesiyle yüzleştirmiştir. Bu durum sadece okullarda
dil bilincinin verilmesiyle çözümlenebilecek bir sorun olmaktan çok ötededir.
Dil kirliliği ya da dil kirlenmesi dediğimiz olguyu, uzmanlar, “bir dile yabancı
dillerden yoğun biçimde dilsel birikimlerin (sözcük, dil kuralı, ek, deyim, terim vb)
girmesi olarak tanımlamaktadır. Türkçe’nin son 25 yıllık geçmişine şöyle bir baktığımızda,
gerçekten de dilimize özellikle Amerikan İngilizcesi’nden pek çok sözcüğün girdiğini
görmekteyiz. Bunların önemli bir bölümünü de terimler oluşturmaktadır: teknik, ekonomik,
hukuk, siyaset, kültür, sanat, vb. Bu sözcükler bazen hiç ilgisi olmayan yerlerde saçma sapan
kullanılmakta, Türkçedeki değil geldikleri dildeki gibi telaffuz edilmektedirler.
Açıkça görülmektedir ki:

1. Günümüzde medya ve iletişim araçları toplum üzerinde önemli bir etkiye
   sahiptir.
2. Medya ve iletişim araçları ile Türkçeye giren sözcükler, Türkçenin dilbilgisi
   yapısında, konuşma ve yazımında anlam karmaşasına, anlatım bozukluklarına neden
   olmaktadır.
   Bazı araştırmacılar Türkçeye yabancı dillerden giren tüm sözcüklerin atılması
   düşüncesini savunmuşlardır.Bir kısım araştırmacı da yeni sözcük türetilemeyeceğini, Arapça
   ve Farsçaları dururken, önceden de bunlar kullanılmışken günümüzde de bu karşılıklarının
   kullanılmasını, bazıları da batı dillerinden giren sözcüklerin Türkçede tam karşılıklarının
   bulunmadığını, bu sebeple sözcüklerin olduğu gibi alınıp kullanılarak Batı uygarlık düzeyine
   ulaşabileceğimizi savunmuşlardır.
   Bir diğer çözüm ise karşılık üretilebilecek sözcüklere Türkçenin yapım ve
   çekim eklerini kullanarak yeni sözcükler türetmek, asırlardan beri kullanılagelmiş,
   “Türkçeleşmiş” sözcükleri de Türkçe olarak kabullenebilmektir.
   Yazarlarımızdan Halil Ersoylu ise düşüncelerini şöyle ifade etmektedir: “Gazete,
   dergi, radyo ve televizyon gibi zaman ve mekân engellerini çok geniş ölçüde aşan, insanlara
   rahatlıkla ulaşan yayınların, batı kaynaklı kelime ve unsurların Türkçeye taşınmasından
   benimsettirilmesine kadar bütün oluşumlarda şu veya bu ölçüde pay ve sorumluluk sahibi
   olduğu açık ve kesin bir gerçektir. Bu araçlar batı kaynaklı kelimeleri taşımış ve
   yaygınlaştırmıştır. Bu yayınlar, bununla da yetinmeyip kullanıla kullanıla iyice eskitilen,
   yıpratılan bıktırılan bazı unsurların yerine, çekici ve yönlendirici ifadeler elde etmek
   amacıyla, yine aynı kaynaklardan başkalarını getirmektedir. Bir kısım özel radyo ve
   televizyonlar. artan eleman ihtiyacını niteliksiz kimselerden karşılamış, bunlar da başta
   Amerikan aksanı olmak üzere, değişik ses ve söyleyişlerle dili bozmuşlardır.”
   TRT Yayın Planlama Dairesi Başkanı Rıdvan Çongur ise şunları ifade etmiştir:“Türk
   halkının, televizyon yayınlarını düzenli bir biçimde izleme bakımından Avrupa dahil bütün
   gelişmiş ülkeleri geride bıraktığını; 3–12 yaş grubu çocukların neredeyse tamamının boş
   saatlerinin %80’ini televizyon karşısında geçirdiğini, televizyon izleme sıklığının çocuklarda
   %99 olarak belirlendiğini, televizyon ve radyoların çocuklar için bir okul görevini gördüğünü,
   anadilin gelişmesinde, Türkçenin söyleyiş biçimlerini kavrama ve öğrenmede en çok etki
   alanına giren çocukların Türkçeyi televizyondan öğrendiklerini, bu nedenle yayın dilinin
   büyük önem taşıdığını vurgulamıştır.
   Türkçe’de Batı Kaynaklı Sözcüklerin Tarih İçindeki Seyri
3. İlk Dönemler
   Türkçenin bilinen ilk yapıtlarından olan Göktürk Yazıtlarına (8. yy.)
   baktığımızda çok arı bir dille yazılmış oldukları görülmektedir. Bu metinlerde
   Çince birkaç sözcük dışında, yabancı sözcük hemen hemen hiç bulunmamaktadır.
   Uygurlardan kalan metinlerin de (az sayıda Sanskritçe sözcük dışında) katışıksız
   bir Türkçeyle yazıldığı söylenebilir. Daha bu ilk metinlerden Türkçenin kendi
   kendine yeten bir dil olduğunu anlaşılmaktadır.
   Yunus Emre’nin şiirlerinde de sade, katışıksız bir dil görülmekle birlikte o dönemlerde
   dilimiz İslamiyet’in etkisiyle Arapça ve Farsçanın etkisi altına girmeye başlamıştır.
   Selçuklular döneminde Arapça, hem bilim dili hem de devlet dili olmuştur. Öte
   yandan İran edebiyatının etkisiyle Farsça sözcüklere de kapı aralanmış, bu iki dilin Türkçe
   üzerindeki baskısı yüzyıllarca sürmüştür.
   Eski Türkçenin Göktürkçe evresinde yabancı dil oranı % 1 iken, özellikle Budacı
   metinlerin çevirisinin yapıldığı Uygurca döneminde bu oran % 20’leri bulmuştur. XIII.-XIX.
   yüzyıllar arasındaki Türk dünyası edebiyat geleneğinde (özellikle Osmanlı,
   Azeri, Çağatay), gazel, kaside, mesnevi ya da düzyazı türü yapıtlarda Arapça ve
   Farsça sözcüklerin oranı % 60-80 arasında değişmektedir.
   XI. yüzyılda Doğu Anadolu’ya yerleşilmesiyle birlikte
   Bizans İmparatorluğu içinde yer alan Rum ve Ermenilerden birçok kelime dilimize
   girmeye başlamıştır. Gemicilik ve ticaretle ilgili birçok kelime, Ceneviz ve Venediklilerle
   olan ilişkiler sonucu İtalyancadan alınmıştır.
4. Gerileme Dönemi ve Sonrası
   Gerileme döneminin başlamasıyla batı uygarlığı karşısında duyulan hayranlık ve
   eziklik duygusu, ecnebi dil bilmenin ve bu dillerden kelimeler kullanmanın bir meziyet
   sayılmasına yol açmıştır. Önceleri batıya ilgisiz kalan Osmanlı Devleti, sonraları Avrupa
   ülkelerine sefirler yollamaya başlamıştır. Fransa, Almanya ve Rusya’yı anlatan
   sefaretnamelerde pek çok yabancı kelime geçmektedir.
   Kapitülasyonlar dolayısıyla Fransa ile kurulan dostça ilişkiler sonunda bu dilin
   Türkçe üzerinde ciddi etkileri belirmeye başlamıştır. Tanzimat’tan sonra bile Batı
   denince çoğunlukla Fransa anlaşılmıştır. Birçok aydın bu ülkenin dil ve kültürü ile
   yakından tanışmıştır. Bugün bile Batı dillerinden alınan kelimelerin çoğu Fransızcadaki
   telaffuzuna göre kullanılmaktadır.
   Tanzimat’a kadar dış ülkelerde beş elçiliği bulunan Osmanlı Devleti, Tanzimat
   döneminde dokuz elçilik daha açmış ve birçok Avrupa başkentine Türk elçiler göndermiştir.
   Diplomatlarımız yalnız yabancılarla yaptıkları yazışmalarda değil, kendi
   aralarında da Fransızca kullanmaya başlamışlar, bir sonraki aşamada ise Fransızcayı
   Hariciyenin resmi dili kabul etmişlerdir.
   Tanzimat nesli dediğimiz aydınlar zümresi dil meselesi üzerine dikkatle eğilmek
   ihtiyacını duydukları zaman Türkçenin içinde bulunduğu durum şu idi :
    Yazı dili ile konuşma dili arasında, hem kelime hazinesi, hem de ifade şekli
   bakımından derin bir uçurum vardı: Konuşma dili temiz bir Türkçe, yazı dili ise yabancı
   unsurlarla dolu, zevksiz ve anlaşılmaz bir Osmanlıca idi. Okullarda Türkçe dersleri
   okutulmayıp, bunun yerine çocuklara Arapça ve Farsça ile bu dillerin dilbilgisi kuralları
   öğretilmekteydi.
   Tanzimat devri aydınlarının başlattıkları dil hareketi var olan kötü şartları ortadan
   kaldırmak gayesini taşımaktadır. Onların giriştikleri bu hamle 1932 yılına gelinceye
   kadar, sadeleşme alanında hayli ilerleme kaydetmiştir.
5. Cumhuriyet Dönemi ve Atatürk’ün Türkçe Üzerine Çalışmaları
   Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında basın dilinde yabancı sözcük oranı %70
   Dolayındadır ki bu oranın büyük bir kısmını da Arapça ve Farsça sözcükler
   oluşturmaktaydı. Atatürk’ün önderliğinde girişilen Yazı Devrimi (1928) ile Dil
   Devrimi (1932), yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaşlaşma, uygarlaşma yolunda girişip
   başardığı en önemli atılımlardır.
   Yazı ve Dil Devrimleri, dilimize kazandırılan sözcüklerin (terim sözlüklerindeki
   öneriler de hesaba katılırsa) 50.000 dolayında olduğu rahatlıkla söylenebilmektedir. Dil
   Devrimi, yabancı dillerin boyunduruğuna karşı bir özsavunmadır. Bugün Türkçede
   20 bin dolayında yabancı sözcük vardır; bunun 7-8 bin kadarını Arapça ve Farsça
   sözcükler oluşturmaktadır. Öbürleri Almanca, Bulgarca, Çince, Ermenice,
   Fransızca, İbranca, İngilizce, (Amerikan İngilizcesi), İspanyolca, İtalyanca,
   Japonca, Latince, Macarca, Moğolca, Portekizce, Rusça, Rumca, Rumence,
   Slavca, Yunancadan ödünç alınmıştır.
   Atatürk, Harf Devriminden sonra dil konusunu da ele almıştır. 1 Eylül
   1929’da okullardan Arapça ve Farsça dersleri kaldırılmıştır. Bu, dilimizin yabancı
   sözcüklerden arınmasında önemli bir adım olmuştur. Ayrıca yabancı sözcükler için Türkçe
   karşılıklar bulma çalışmalarını başlatmıştır. Yapılacak çalışmalar şöyle belirlenmiştir:
6. Osmanlıca sözcüklere Türkçe karşılıklar bulmak.
7. Eski belgelerden Türkçe sözcükleri tarayıp yeniden kullanım alanına
   çıkarmak.
8. Anadolu halkının kullandığı Türkçe sözcükleri derlemek, kullanım alanına
   sürüp yaymak.
9. Türkçenin tarihini araştırmak, kökenine yönelmek.
10. Türkçenin yapısını, sözcük köklerini, eklerini incelemek, buna göre yeni
    Türkçe sözcükler türetmek, özellikle bilim dallarındaki ihtiyacı karşılamak üzere
    terim yaratma yollarına gitmek.
11. Günümüzdeki Durum
    XX. yüz yılda bilim ve teknikteki hızlı gelişme sonunda yeni
    buluşlar, batıdaki adlarıyla birlikte alınmaya devam etmiştir. Yabancı dil eğitimi
    yaygınlaşmış, ilk, orta ve yüksek öğretimde yabancı dille eğitim yapan kurumların sayısı
    artmıştır. İlim terimlerinde batı dilleri ağırlık kazanmış, hatta kaynak dil olarak Arapça ve
    Farsça yerine Yunanca ve Latincenin benimsenmesi savunulmuştur. Bu dönemde dilimize
    giren yabancı kelimelerde Fransızca olanlar çoğunluktadır.
    Ancak 1950’lerden sonra artan Amerikan etkisi dolayısıyla İngilizce kelimelerin girişi
    de hızlanmıştır. 1980’lerden sonra bu etki daha da belirginleşmiş, İngilizce eğitim, radyo ve
    televizyon yayınları artmış, iş yerlerine yabancı adlar verilmesi yaygınlaşmıştır
    Tanzimat’tan beri de batı dillerinin, ağırlıklı olarak da önce Fransızcanın sonra
    da İngilizcenin etkisi altına girmiştir. Diğer batı dilleriyle olan etkileşim ise olağan
    etkileşim sınırlarını geçmemiştir. Batı dillerinden gelen etkileşim, tıpkı İslami dönemdeki
    gibi, kelime düzeyini aşmış, ek alma ve söz dizinini etkileme düzeyine ulaşmıştır. Batı
    dillerinden, önce isimler ve sıfatlar alınmış, sonra sıra zarflara, ünlemlere
    gelmiştir.
    Örneğin, ortaklıkları gösteren yazışmalarda ve özellikle evlenme ve nikâh
    davetiyelerinde, yazı dilindeki kullanılışıyla çok sık görmeye başladığımız İngilizce & “and”
    bunun habercisi olarak görülmektedir. Türkçe görülmekle birlikte, son yıllarda dilimize
    yerleşen “artı”nın İngilizce “plus”ın çevirisi olduğunu da biliyoruz. Batı dillerinden alınan
    ekler ise şimdilik, +masyon, +kolik ve +matik’le sınırldır.
    Güncel sorunlarımızın en önemlilerinden biri de yabancı (batı) kökenli
    sözcüklerin (talk show, mega, medyatik, hit, konsensüs, konteks, konsept, reyting ve
    daha yüzlercesi) dilimizde giderek artma eğilimi göstermesidir. “Bilim ve teknoloji
    üretemeyen bir ülkenin bunları dışardan almak zorunda kalması durumunda, bunun
    dilde de yansıması olacağı” gerçeği her ne kadar doğruysa da, bunun birtakım önlemler
    alınmasını gerektirmeyeceği de söylenemez.
    1862’lerde yazı dilimizdeki 100 sözcüğün 33’ü Türkçe, 67’sini yabancı sözcükler
    teşkil etmekteydi. 70 yıl sonra yani Türk Dil Kurumunun kurulduğu 1932’de yazı
    dilimizdeki Türkçe sözcük oranı %43’e ulaşmıştır. Dil devriminden kırk altı yıl sonra
    1978’de %85’i bulmuştur. Şimdi ise bu oran yine geriye doğru hızla gitmektedir.
    Bir dilin zenginliği, o dilin kendine özgü kelimelerinin çokluğu ile ölçülmelidir.
    1998 yılında, Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlük’ü üzerine yapılan bir araştırmanın
    sonuçları bize göstermektedir ki:
    Sözlükteki söz varlığı : 98.107
    Sözlükteki Türkçe söz sayısı : 45.888
    Sözlükteki yabancı söz sayısı : 14.264
    Türkçeye Batı Kaynaklı Dillerden Giren Sözcükler
    Batı uygarlığı ile girdiğimiz temaslar neticesinde pek çok sözcük dilimizde
    kendine bir yer bulabilmiştir.
    Türkçeye İtalyancadan giren sözcükler :
    abluka acente alabora antika avanta Avrupa
    badana balo banka barbunya berber bilet bomba borsa
    cıvata ciro conta
    çaçaron çıma çikolata çimento
    dalavere dalyan damacana depozito düet dümen
    entrika
    familya fatura fava filika fiyonk forsa fulya
    gardiyan gazete gondol
    ıstampa imparator iskele
    kadavra kamara kampanya karamela karantina karyola
    levent limonata lira lokanta
    martı mafya mobilya
    parola paso pastane posta
    racon reçine
    safra salam salamura salatalık sardunya sera
    tiyatro toka torna tulumba
    vardiya vazo vida vizite volta villa
    Türkçeye Fransızcadan giren sözcükler :
    abajur abone ajanda aktüalite amorti atlet atölye
    bagaj biblo bisküvi bronşit büro
    daktilo dejenere dekoratör direkt disiplin
    editör egzotik ekstra elips empoze etüt
    fabrikatör feodal final fonksiyon
    ganyan garnitür garson geometrik gofret grafik
    hektar hangar hemofil hepatit hipnotize hoparlör
    imaj idealist iyon izole
    jaguar jelatin jimnastik jüri
    kabare kabine kafein kaktüs kaşmir kilo klarnet klinik kolej kongre kravat krema
    labirent laboratuar laik lise lokal
    maket makinist makyaj mayonez maske melodi meridyen mesaj mikrobiyoloji
    narkotik net nilüfer noter numara
    obje ofis omlet optik otel
    paket palmiye peron piknik piyes portre proje
    rapsodi rejim rektör risk roman ruj
    salon sansür sekreter seminer sifon sinema sivil sürpriz şezlong şifre şofben
    tabldot taşeron termal traktör tül
    vagon valiz virüs volt voltmetre
    Türkçeye Yunancadan giren sözcükler :
    aforoz afyon alfabe anahtar anormal aristokrasi
    barbar barut bezelye biyopsi bodrum
    cımbız çerez çinakop
    defne delta demokrat
    efe embriyo
    fanus fasulye fesleğenfırın fidan fiske fol
    halat harita Hıristiyan hipodrom hora hülya
    kadırga kangal kestane kilise kukla kundura
    lahana levrek limon lüfer
    mancınık manyak marul maydanoz metre
    okaliptüs organik otomatik ozon
    paçavra palamut panayır papatya papaz paskalya
    Türkçeye Latinceden giren sözcükler :
    ağustos akvaryum arena
    balina biber boğa
    dekar doçent doktrin
    enginar
    fakülte fok
    gladyatör iskele
    kalsiyum kandil kanser
    lavabo lüks
    mart mayıs mimoza
    pagan pedal pestil petrol
    serum site stadyum
    tabela terminal tuğla
    vajina vana vapur virgül vitamin vize volkan
    Türkçeye İngilizceden giren sözcükler :
    aerobik AİDS aysberg
    bar basketbol biftek blucin buldok
    caz center cips
    faul film full-time feribot Fiber glas fikstür finiş flaş flört folklor forvet
    half-time hobi hokey hostes hurra humor hipermarket hotel
    kamera ketçap klip klozet koç kompüter kola klüp karavan kek
    maç magazin
    mayın mors
    ofsayt okey otostop
    radar ralli rafting rekortmen reyting roket rodeo ring rekor ruf
    sandviç selfservis set silikon sinemaskop skorboard slayt soket skeç spor
    tanker tank tişört tenis tayt teflon test teyp talk şov
    Türkçeye Doğu Kaynaklı Dillerden Giren Sözcükler
    Türkçeye Arapçadan giren sözcükler :
    aba acaba acemi aciz adalet adet asabi asgari aşikar aynı
    baharat bakla bekar beyanat billur bornoz
    cetvel ceviz ceza ciddi cinayet cumhur cüzdan cumartesi çeyiz
    devlet dikkat din diyanet dua dünyevi
    ebedi ecel eczahane eda edebiyat ehliyet esasen esef eşkıya
    fahişe falaka farazi feda fen ferah fersah fettan fıkra fıstık fidye fitre
    garip garipsemek gazel gazi gidişat gulyabani
    haç haber hafız hafiye halk hakim haraç harbiye harem
    kahverengi karargah kibar kitap kuvvet
    lahmacun lehçe lütfen
    madde mahrem medeniyet meşgul millet mizaç muhasebe
    naaş nadir nefer nikah nöbet okka ömür
    Türkçeye Farsçadan giren sözcükler :
    abdest aferin ahenk armut arzu aşikar
    baharat bayraktar bedava beddua berbat bertaraf
    cambaz canan canavar cefakar cihan cimri
    çabuk çamaşır çarşamba çare çenebaz çember çengel çeşme
    dadı damat derbeder derviş dil divane dost düşman
    efsane ejderha erişte
    hercai hırdavat hoşbeş
    ibrişim ilkbahar işkembe işkence
    kahraman karpuz keman kiremit köfte
    meyve mumya
    nadide naz nargile nevruz nişan numune
    ordugah oyunbaz oruç
    pazartesi pehlivan pembe pencere pervane perşembe
    şaheser şeftali şehzade şehir şeker tarçın
    tarhana teneşir terzi tezgahtar turfanda
    yaban yadigar yasemin yegane
    zedelenmek zehir zemberek zerdali zımpara
    Basılı Yayın, İnternet ve Televizyon Etkisi
    Haberleşme araçlarına her gün bir yenisi eklenmektedir: Kullanımının
    yaygınlaşması sonunda, daha çok da son on yıl içinde kendini hissettiren diğer bir
    yabancılaşma kaynağı, artık günümüzde hemen hemen bütün iletişim araçlarını saf dışı
    bırakacak gibi görünen bilgisayardır. Cep telefonlarıyla bilgisayar ağlarına ulaşılmaya
    başlanması bu iletişimi daha da yaygın hale getirmiştir. Bilgisayarlardaki donanım ve
    yazılım adlarının hemen hemen hepsi İngilizce olduğu gibi, kullanılan programlama
    dilleri ve hazır programlar da çoğu zaman bu dildedir. El kitaplarını ve programlara ait
    yardım dosyalarını anlayabilmek için de yabancı dil (veya en azından terim) bilgisi
    gerekmektedir. Bu sebeple bilgisayar kullanıcıları kendi aralarında çok sayıda yabancı
    kelime taşıyan bir dille konuşurlar.